بیماری فیلودی کنجد و اثرات تاریخ کشت و حشره‌کش در کنترل آن در استان خوزستان

فیلودی یکی از بیماری‌های مهم و اقتصادی کنجد در استان خوزستان است و در‌ سال‌های اخیر خسارات جبران ناپذیری را متوجه کشاورزان کرده است. طی سال‌های 1379 و 1380 در این استان بررسی‌هایی از نظر تعیین ماهیت بیماری، میزان آلودگی، تعیین ناقل و تأثیر حشره‌کش و تاریخ کشت در کنترل بیماری کنجد به عمل آمد. میزان آلودگی از 5/0 تا 100 درصد متغیر بود. رنگ آمیزی ساقه آلوده کنجد با محلول رنگی دینس (Dienes stain) و بررسی آن با میکروسکوپ نوری نشان داد که در محل آوند آبکشی گیاه آلوده لکه‌های آبی تیره وجود دارد و این بیماری ماهیت فیتوپلاسمایی دارد. از بین حشرات جمع‌آوری شده در مزارع کنجد تنها زنجرکCirculifer haematoceps توانست عامل بیماری را انتقال دهد. در یک آزمایش کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کا‌مل تصادفی با سه تکرار اثرات سمپاشی با حشره‌کش متاسیستوکس ـ آر به عنوان کرت‌های اصلی و تاریخ‌های کشت: 18 خرداد، 1، 15، 25 تیر و 6 مرداد ماه به عنوان کرت‌های فرعی، برای کنترل بیماری فیلودی کنجد مورد بررسی قرار گرفت. از نظر عملکرد اختلاف معنی‌داری بین سمپاشی و عدم سمپاشی وجود نداشت ولی از نظر میزان آلودگی در سطح 5 درصد اختلاف معنی‌داری وجود داشت. اختلاف معنی‌داری بین تاریخ کشت‌های مختلف از نظر عملکرد در سطح 5 درصد و میزان آلودگی در سطح یک درصد مشاهده گردید. بالاترین میزان محصول و پایین‌ترین درصد آلودگی در تیمار آخرین تاریخ کاشت (6 مرداد) سمپاشی شده بدست آمد.